Türkiye Cumhuriyeti Devletinin kanunları vardır. Bunlardan biri de ‘Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’dur. Peki, bilgi edinme hakkı kime verilmiş? … Tabiî ki vatandaşa yani bize. Peki ya bu hakkı kullanan kaç vatandaş varız? … Veya kanundan haberi olan var mı doğrusu onu merak ediyorum!.. Aslında merak ediyorum dedim de aklıma geldi.
Mevcut AKP Hükümeti bundan tam 10 yıl önce okullarda 45 adet kelimenin kullanılmasını yasaklayan bir genelge yayınlamıştı. Konuyu o dönem Sabah Gazetesi 13 Ocak 2005 tarihli sayısında gündeme taşımıştı. Yazar Ali Bulaç da 7 Mart 2005 tarihli Zaman Gazetesi’ndeki köşesinde ‘Bu kelimeler artık yasak’ başlıklı bir yazı kaleme almıştı.
Sayın Bulaç, Sabah Gazetesi’ndeki habere atıfta bulunarak okullarda kullanılması yasaklanan bu kelimeleri yayınlamıştı. Peki hangi kelimelerdi bunlar? … “bel’am, beyt’ül mal, biat, cemaat, cihad, dar’ül Erkam, dar’ül harp, dar’ül İslam, emir’ül müminin, fetva, firavun, halife, hicret, hilafe’ül müminin, Hizbullah, hizbuşeytan, imam, infak, kâfir, karun, kışla, laikler, laikçiler, Medine dönemi, Mekke dönemi, medrese, mücahid, mümin, münafık, müstez’af, müstekbir, seyda, şehadet, şehit, şeriat, şeyh, şeyh’ül İslam, şirk, şura, tağut, tebliğ, tekke ve tevhid.”
Doğrusu o dönem bu konuyu işlemek için bir araştırma içine girmiştim. Öncelikle İnternette de epey bir araştırma yaptım ancak herhangi bir veriye ulaşamadım. Sonra Sayın Ali Bulaç’la irtibata geçerek, kendisinde ilgili genelgenin olup olmadığını sordum. Sayın Bulaç: “Doğrusu ben de araştırdım, ancak bir yerden temin edemedim.” demişti.
Daha sonra ‘Bilgi edinme hakkı’ aklıma geldi ve Başbakanlıkla İçişleri Bakanlığı’na elektronik posta yoluyla birer dilekçe yazıp genelgenin bir örneğini istedim. Pek de ümidim yoktu ama çok değil birkaç gün sonra Başbakanlık Güvenlik İşleri Başkanlığı’ndan başvuruma cevap geldi.
Cevap şuydu.
‘Sayın Atilla MEHDİGİL
Ali Bulaç’ın 7 Mart 2005 tarihli Zaman Gazetesi’ndeki yazısındaki bahsedilen genelgenin tam metninin e-posta adresinize gönderilmesi ile ilgili talebiniz incelenmiştir.
Bahse konu genelge sadece kamu kurum ve kuruluşların sorumluluk makamındaki yöneticilerinin beyanat ve yazışmaları ile ilgili bazı düzenlemeler içeren “gizli” nitelikli bir belgedir.
Bilgi Edinme Hakkı Kanununun Uygulamasına İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmeliğin 27 nci ve 36 ncı maddelerinin hükümlerine istinaden genelgenin tarafınıza gönderilmesi mümkün değildir.
Bilgilerini rica ederim.
Mehmet Çakır/ Başkan’
…diyordu.
Böylelikle her ne kadar genelgeyi elde edememiş olsak da en azından böyle bir yasağın getirildiğinden emin olmuş olduk. Tabi yasaklanan kelimelerin bir kez daha gözden geçirilerek, değerlerimizle neden ve ne şekilde oynandığını da ayrıca müşahede etmek lazım…
…
Merak ettiğimiz hemen her konuda, devletin herhangi bir kurum veya kuruluşuna müracaat ederek Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun tanıdığı haktan faydalanabiliriz. Gerçi internet veya medya aracılığıyla artık birçok veriye ulaşılabiliyor. Ancak bu kaynaklardan her istenilen veriye ulaşılamayabiliyor. Bu yolla elde edilen veriler bazen kişinin yanlış anlamasına neden olabiliyor veya algılamada farklılık doğurabiliyor.
Mesela hükümet bir takım veriler açıkladığı zaman bazılarını açıklamayabiliyor. Örneğin, İhracat rakamlarını açıklayıp patlamadan bahsederken, ithalata hiç değinmeyebiliyor. Veya mesela kişi başına milli geliri açıklarken hangi veriler göz önünde bulundurulduğuna dair bir açıklama yapmayabiliyor. Devletin borcunu ‘gelir’miş gibi gösterebiliyor…
Örnekler çoğaltılabilir. Biz ise vatandaş olarak bilinçli olmalıyız ve kanunların bize tanıdığı hakları bilmeliyiz. Hepimiz bu ülkenin vatandaşı olduğumuza ve yöneticilerimizi de kendimiz seçtiğimize göre seçtiklerimizi bu ve başka yollarla denetleyebilmeliyiz. Bunun için de yasların tanıdığı bir takım hakları kullanmamız gerekir. İşte ‘Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’ da bunlardan biridir. Bu kanunda konuyla ilgili haklarımız şöyle belirtilmiştir.
MADDE 4. — Herkes bilgi edinme hakkına sahiptir.
Aşağıda bu kanunun internet adresi var. Ancak, konuyla ilgili olması hasebiyle önemli birkaç maddeyi buradan vermiş olalım.
MADDE 1. — Bu kanunun amacı; demokratik ve şeffaf yönetimin gereği olan eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kişilerin bilgi edinme hakkını kullanmalarına ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.
MADDE 5. — Kurum ve kuruluşlar, bu kanunda yer alan istisnalar dışındaki her türlü bilgi veya belgeyi başvuranların yararlanmasına sunmak ve bilgi edinme başvurularını etkin, süratli ve doğru sonuçlandırmak üzere, gerekli idarî ve teknik tedbirleri almakla yükümlüdürler.
MADDE 12. — Kurum ve kuruluşlar, bilgi edinme başvurularıyla ilgili cevaplarını yazılı olarak veya elektronik ortamda başvuru sahibine bildirirler. Başvurunun reddedilmesi hâlinde bu kararın gerekçesi ve buna karşı başvuru yolları belirtilir.
MADDE 22. — Haberleşmenin gizliliği esasını ihlâl edecek bilgi veya belgeler, bu kanun kapsamı dışındadır.
MADDE 29.— …Bu kanunla erişilen bilgi ve belgeler ticarî amaçla çoğaltılamaz ve kullanılamaz.
Kanunun tamamına internet aracılığıyla ulaşılabilir.
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/10/20031024.htm
