Evrensel Hafızlar Derneği Trabzon Şubesi ve Of İlçe Temsilciliği tarafından Reisül Kurra Merhum Hacı hafız Mehmed Rüştü Aşıkkutlu Hocaefendi’nin Aziz Hatırasına İthafen 6 Ekim 2013 Pazar günü Saat 13.00' de Of Çarşıbaşı Büyük Camii'nde Kur’an ziyafeti düzenlenecek.
Dernek yönetiminden yapılan açıklamada:
"Muhterem Efendim,
Derneğimizin 'Dünya Hafızlar Günü' etkinlikleri çerçevesinde Reisül Kurra Merhum Hacı Hafız Mehmed Rüştü AŞIKKUTLU Hocaefendi'nin aziz hatırasına ithafen düzenlemiş olduğu, ülkemizin seçkin hafızlarının okuyucu olarak katılacakları, KTÜ İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Emin AŞIKKUTLU’nun'Mehmed Rüştü AŞIKKUTLU Hocaefendi’nin Kimliği, İlmi ve Ahlâki Kişiliği'konulu sunumunun yer alcağı 'KUR’AN ZİYAFETİ' programına teşrifleriniz bizleri onurlandıracaktır." denildi.
Etkinlikte konuşmacı olarak yer alacak olan merhumunu torunlarından KTÜ İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Emin Aşıkkutlu, "Mehmed Rüştü Aşıkkutlu Hocaefendi'nin Kimliği, İlmi ve Ahlaki Kişiliği"ni anlatacak.
Ardından Kur'an ziyafetinde şu hafızlar yer alacak:
Hafız İbrahim TANRIKULU,
Dr. Hafız Mehmet CEVAHİR,
Hafız Abdullah HATİPOĞLU,
Hafız İshak DANIŞ,
Hasan Lütfi RAMAZANOĞLU,
Hafız Ali DERMAN,
Hafız Mehmet ÇELİK,
Hafız Yusuf Ziya HACIAHMETOĞLU,
Prof. Dr. Hafız Emin AŞIKKUTLU,
Yrd. Doç. Dr. Hafız Hayrettin ÖZTÜRK,
Hafız İhsan ATASOY,
Hafız Metin ÇAKAR,
Hafız Osman OSMANOĞLU,
Hafız Hasan KÖMÜRCÜ,
Hafız Rahmi ÇÖREK,
Hafız Recep KAHVECİOĞLU.
Son devirdeki en önemli din âlimlerinden biridir. Reisül Kurra sıfatını taşırdı. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisinde son devir kıraat âlimi olarak biyografisi vardır.
Mehmet Rüştü AŞIKKUTLU
Kendi yazısı ile hal tercümesi ve günümüz Türkçesi şöyledir:
“Muhtasar Tercüme-i Halim
1901 yılında Of İlçesinin Çufaruksa Köyü’nde (Uğurlu Beldesi) doğdum. Kur’an-ı Kerim ezberimi köyümdeki fazıl muhterem hafız üstatlarımdan ikmal ettim. İlk tahsilimi, 40 yıl maarifte hizmet eden babam Ahmet Cemalettin Efendi Aşıkkutlu’dan yaptım. Arapça tahsilimi, yedi yılını yaz ve kış fasılasız devem ederek fazıl muhterem üstat Tahir Efendi Çalıkzade’den, iki yılını da İstanbul dersiamlarından Hacı Dursun Efendi kıymetli üstadımızdan yaptım. Son iki yıl tahsilimi, Daru’l-Hilafe medresesinde yaptım. Programları ıslah edilerek tedrisat yapmalarına resmen müsaade edilen medresenin imtihanla dördüncü sınıfına kaydedildim. Beşinci sınıf derslerini ikmal ederek altıncı sınıfa geçtim. (Bu husustaki belgemin aslı Diyanet İşlerindeki dosyama gönderilmiştir.) Altıncı sınıfta medreseler lağvedildi. Bundan sonra bir müddet daha adı geçen üstat muhterem Dursun Efendi Güven’den mania, akaid, usul-i fıkıh, tefsir gibi derslerden hususi okudum. Badehu İstanbul’a giderek Hacı Hafız Hamdi Şükrü ve yeğeni Hafız İsmail Hakkı Bayrı ve Hafız Hamdi Varnalızade kıymetli havace efendilerimizden aşere, takrib, tayyibe derslerini ikmal ettim. (ikmalden maksat dereceme göre öğrendim.) Bu öğrendiklerimle 1932 yılından 1947 yılına kadar İmamlık ve vaizlik ve Diyanet İşleri Başkanlığı’nın müsaadesiyle de Fahri Kur’an Öğreticiliği yapa geldim. Evvela Cenab-ı Hak ve tekaddes hazretlerinden sonra da din kardeşlerimden kusurlarımızın affını dilerim. Mehmet Rüştü AŞIKKUTLU”
Mehmet Rüştü Aşıkkutlu Efendi, ilk tahsilini Sultani mezunu olan ve maarife 40 yıl hizmet eden babası Muallim Ahmet Cemalettin Aşıkkutlu’dan yaptı. Hafızlığını köyünün hocalarından Hafız Tahir Efendi’den ikmal ettiğinde henüz 13 yaşındaydı. Daha sonra köyün hocası olan Ataköylü (Şinekli) Müderris Bakkalzade İsmail Efendi’den Arapça dersi okumaya başladı. Feraiz ilmini de İsmail Efendiden öğrendi. Arapça tahsilini Tahir Efendi Çalıkzade ve İstanbul dersiamlarından Dursun Nuri Fevzi Güven’den tamamladı. Medresenin altıncı sınıfına devam ederken 1924 tarihinde medreselerin kapatılmasıyla diğer derslerini Dursun Fevzi Güven Efendi’den okudu. Daha sonra İstanbul’a giderek Serezli Hacı Hafız Ahmet Şükrü Efendi ve Hafız İsmail Hakkı Bayrı’dan okuyarak en son olarak Hafız Ahmet Hamdi’den ve İsmail Hakkı Bayrı’dan ayrı ayrı icazetname almıştır. Hafız Ahmet Hamdi (Varnalızade), Sultan Selim Camii’nde imam iken, ondan Tayyibe ilmini okuyarak icazet aldı.
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisinde ders aldığı hocalar hakkında; “babasından hıfzını tamamladığı, Çalıkzade Tahir Efendi, Çalekli Dursun Fevzi Efendi ve Kasranzade Hasan Efendi’den Arapça, Bakkalzade Paçanlı İsmail Hakkı’dan feraiz dersleri” aldığı belirtilmiştir. Ancak işin gerçeği olarak kendi söylediklerinin doğru kabul edilmesi gerekir.
Of Merkez Vaizi olarak görev yapması sırası ve sonrasında 21/05/1958 tarihli bir belgeye göre “tam 30 yıl Çıfaruksa Köyü’nün resmi imam ve hatipliğini yapmıştır. Aynı zamanda 22 seneden beri bu köyde fahri Kur’an Öğreticiliği vazifesini ifa etmektedir.”
Meslek çalışmaları ile ilgili özet bilgiler şöyledir: “1932 yılında köyünün Merkez Camii’nde İmamlık yapmaya başlamıştır. 1936 yılında fahri olarak köyünde Kur’an kursu açmaya muvaffak olmuş, bu görevini yürütürken 1941 yılında Of Merkez Vaizliği’ne atanmıştır. 1974 yılına kadar imamlık, vaizlik ve Kur’an kursu öğreticiliği yaptı. 1976 yılında vaizlikten emekli oldu. Diyanet İşleri Başkanlığı’nca düzenlenen ilk Kıraat İhtisas Kursu’nu 1968 yılında Uğurlu’da gerçekleştirdi. 1974-1979 yılları arasında Ankara ve İstanbul Haseki Eğitim Merkezi’nde hizmet içi eğitim kurslarında ders verdi.”
Hakses Dergisi adına Prof. Dr. İsmail Lütfü Çakan’a verdiği bilgilerden anlaşıldığına göre, Aşere İlmini İstanbul’da Serezli Hacı Hafız Ahmet Şükrü Efendi ile yeğeni Hacı Hafız İsmail Hakkı Bayrı Hoca’dan, Takribi yine Hacı Hafız İsmail Hakkı Bayrı Hoca’dan, Tayyibe’yide Sultan Selim Camii İmam-Hatibi Hafız Ahmet Hamdi Varnalızade Hoca Efendi’den okuduğu anlaşılmaktadır.”
1980 yılında Halk Şairi Topal Hafız’ın Of İlçesi Saraçlı Köyü’ndeki aile kabristanındaki mezar taşına şu yazıyı yazmıştır:
1937 yılında Mehmet Rüştü Aşıkkutlu’ya Atatürk Tarafından verildiği söylenen belgenin yeni yazı ile okunmuş hali (1973 yılı)
“Bilirsin okudu bin kez huzurunda kelamını
Kabulünle ruhuna sen refik eyle selamını
Nice huffaza Kelamın hıfzına hizmetle numune olan
Üstazü’l- küll el-Hafız Osman Hasib Efendi Karaismailoğlu”
Mehmet Rüştü Aşıkkutlu Efendi, tedavi amacıyla 28/08/1980 tarihinde uçakla Trabzon’dan İstanbul’a giderken uçakta vefat etti. Cenazesi 31/08/1980 tarihinde Of’un Uğurlu Kasabasında düzenlenen cenaze merasimi ile Uğurlu Kasabası Merkez Camii yanına defnedildi. Cenazesi 30 Ağustos Zafer Bayramı törenlerinin hemen ertesi gününe rastladığı için cenazesine katılmayı tercih eden Zamanın Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan, bayram kutlamalarına katılmadığı için zamanın devlet ricali tarafından büyük tepki almıştır.
Mehmet Rüştü Aşıkkutlu adına Of İlçesi Uğurlu Kasabası Merkez Camii’nin yanında kardeşi Kemalettin Aşıkkutlu tarafından bir türbe yapılmıştır. Mezarını yılda 4000’den fazla kişi ziyaret etmektedir. Ziyaret edenler genellikle eski öğrencileri ve halktır.
Sahasında pek çok öğrenci yetiştiren Aşıkkutlu’nun kıraat konusunda Aşere Kaideleri, Takrib Kaideleri, Tayyibe Tercümesi ve Tayyibe Şerhi adlı dört eseri vardır. Henüz basılmamış olan bu kitaplar, Köyü olan Uğurlu’da varislerinin elinde bulunan kitaplığındadır.
Mehmet Rüştü Aşıkkutlu’nun ölümü Diyanet İşleri Başkanlığı için büyük kayıp sayılmıştır. Ölümü üzerine 15/10/1980 tarihli Diyanet Gazetesi’nde onun hakkında birçok yazı yayınlanır ve Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedis’inde onun biyografisi yer alır.
Mehmet Rüştü Aşıkkutlu ile birkaç anekdot şöyledir:
(Ali Sabit Salihoğlu tarafından anlatılmıştır)
Mehmet Rüştü Aşıkkutlu Hoca Efendi, 500 haneli 6 camili Uğurlu (Çifaruksa) Köyü’nün Merkez Camii Kur’an Kursu’nda görev yapmakta idi. Oturduğu evden görev yaptığı camiye giderjken iki cami geçerek gidiyordu. Bir gün bizimle birlikte bir yere giderken bize “beni burada biraz bekleyin, az sonra geliyorum” dedi. Kendisini bekledik. Döndüğünde ona “Hocam nereye uğradınız?” diye sorduğumuzda “annemi ziyaret ettim. Ben camiye giderken hiç aksatmadan annemi ziyaret ederim.” dediO zaman dinimizde annelere verilen değeri bir kez daha idrak ettik.
Mehmet Rüştü Aşıkkutlu Hoca Efendi, Kur’an kursu yöneticiliğinde emekli olduğunda uzman olduğu Aşere Takrib Vücuh İlmi (Kur’an-ı Kerim’i on türlü okuma ilmi) konusunda kendisinden başka o düzeyde bilen yoktu. Zamanın Diyanet İşleri Başkanı Tayyar Altıkulaç, kendisini Of’taki evinde bizzat ziyaret ederek, unutulmaya yüz tutan bi olmi İstanbul’daki Diyanet İşleri Başkanlığı Haseki Eğitim Merkezi’nde eğitim gören din görevlilerine öğretmesi için ikna etti. Burada yetiştirdiği öğrencileri daha sonraları başka öğrenciler yetiştirince bu ilim tekrar Türkiye’de canlanmıştır. Böylelikle Mehmet Rüştü AşıkkutluHoca Efendi, bu ilmin yeniden canlanmasına vesile olmuştur.
Yunus Atmaca şöyle anlatmaktadır:
“Hoca Efendi 1971 yılında Of’ta vaiz iken İstanbul’a gelir. Mahmut Efendi, 20-30 arabalık bir konvoy ile İzmit’e onu karşılamaya gider.
Dr. Kadıoğlu onun için Yusuf Atmaca’ya “Hacı Efendi bizde kalacak gel bize” dediysede o tam tersine Yusuf Atmaca’yla kalmak ister. O akşam Dr. Necati, Hoca Efendi’ye Mahmut Efendi’yi şikayet ederek onun kendisine sakal bırakmasını ve eşinin çarşaf giymesini istediğini diyince Hoca Efendi’de o benim öğrencim olmasına rağmen ben bile onun huzurunda o kadar rahat duramam deyip doktora;
“Kadıoğlu Kadıoğlu kendine gel, yersin manevi tokadımı benim talebemdir ama ben bile onun yanına oturmaya utanıyorum. Çünkü o müstehabları dahi bırakmıyor. Allah katında yer bugünkü durumda yüzünde insanların en hayırlısı ve takvaca en iyisi O’dur.” Dedi ve onu uyardı.
Tayyar Altıkulaç Diyanet İşleri başkanı iken, Hacı Efendi’yi bizzat köyünde ziyaret ederek seçtiği elli kişilik din alimini okutmasını ve kaybolan aşere, takrib, tayyibe tecrit gibi ilimlerin en son temsilcisi o olduğu için seçilen o alimleri kendi masraflarını karşılamak kaydıyla kendi köyünde okuttu. Bunlara yapılan icazet merasimine Diyanet İşleri Başkanı’da bizzat katılmıştır. Daha sonra ikinci kursu Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Ankara’daki binasında, üçüncü kursuda İstanbul Haseki’de vermiştir.
Yusuf Atmaca’nın diğer anektotlarında; Cemil Bulak 1957 yılında zamanın bölgedeki çene cerrahisi konusunda en tanınmış Rizeli bir doktordur. Cemil Bulak adlı işçi Trabzon’da Hacı Efendi’nin talebelerine ramazanda mukabele okuturdu. Onlara hocalarının oraya geldiğinde mutlaka kendisine uğramasını isterdi. O da dişlerinden rahatsız olduğu bir zaman yanına gelince doktor Hacı Efendi’nin dişlerini yapmak ister.Hoca Efendi ücretini vermek ister. Cemil Bey dişlere bakar. Önden ve üsten iki göz dişi arkadan iki altı yaş dişi vardır. Doktor o dişleri sabit yapmak için bütün dişleri çekip damak yapmak ister. O da “ben yemek için dişlerimi yaptırmayacağım, okumam sırasında harfler bu dişlerin arasından çıktığı için okumam düzgün olsun diye bu dişleri yaptırmak istiyorum” der. Oda “ bu ağzın damak yapılması gerekir” deyince Hoca Efendi de o zaman kalsın benim hafız öğrencim olan Yusuf’a giderim dedi. Cemil Bey gülerek benim yapmadığım dişi Türkiye’de kimse yapamaz dedi. Sonra Hoca Efendi Yusuf’a gelir ve ağzına bakmasına ister. Yusuf Hoca Efendi’nin ağzına bakar ve uzun uzun düşünür. Hoca Efendi “Yusuf’a sorar. Ne düşünüyorsun” diye sorar. Yusuf “ben bunları sabit yapacağım ki hem okumam iyi olacak hem dişlerin iyi olacak bunun için dört gün bende kalmalısın” dedi. Yusuf dört günde dişleri altından yapar. Cemil Bey’in yapamadığı dişlerli Yusuf’un yapması ona ün katar ve bütün büyük iş adamları ve aileleri ona gelmeye başlar ve Yusuf Bey büyük paralar kazanır.”
Yusuf Atmaca, Hoca Efendi Ankara’da ders verirken onu ziyarete gider. Hoca Efendi onu akşama bizzat evine davet eder. Oda Hoca Efendi’ye gece işi olduğunu gelemeyeceğinisöylediyse de Hoca Efendi fark etmez gece kaçta gelirsen bekleyeceğim der. O da gece yarısı eve geldiğinde Hoca Efendi’nin onu beklediğini görür. Eve girişinde kapı aralığında bir iskele görür. Bu nedir diye sorunca Hoca Efendi, bunun altından karıncalar geçiyor. Bunu yapmazsam karıncalar ezilir der.
Yusuf Atmaca, Hoca Efendi’nin dişlerine bakar damak yapıldığını görür. Neden yaptığını sorunca sen yirmi sene yirmi sene ömür vermiştin, yirmi sene doldu der.
Yusuf Atmaca muayeneyi kapatmıştı. Buna rağmen Hoca Efendi İstanbul’a geldiğinde hocanın dişlerine bakmak için Aksaray semtine ağabeyinin muayenehanesine bötürür. Baktırıp ölçüsünü aldıktan sonra Zeytinburnu İmam-Hatip Lisesi’nin inşaatına götürür. Orada yüzlerce öğrenciyi okuttuğunu görür ve öğrencileri dinler. Akşama Hocanın dişleri yapılır. Hemen Hoca Efendi Kur’an okur. Sonra Yusuf Atmaca’ya nasihatte bulunur ve der ki “sen ne kadar İmam-Hatip lisesi yaparsan yap bu mesleğini bıraktığından dolayı bunun günahı seni bırakmaz” deyince Yusuf Atmaca hiç değilse hafta sonları tekrar dişçiliğe başlar.
Mehmet Rüştü Aşıkkutlu Efendi ile ilgili akademik bir kitap yazan Mehmet Günaydın’ın yaptığı bazı konuşma derlemelerini yazması, onun talebelerinden bazıları tarafından tepki toplamıştır.
Hoca Efendi’nin talebelerinden Rızvan Hoca’nın oğlu Hüseyin Harputlu Hoca’nın anlattıklarından: “Benimde ismim Hüseyin’dir. Bende hocamın mihrabında namaz kıldırdım. Hocamda okurken talebeler evde kalırdı. Köylülerin bir çoğu talebeleri evlerinde barındırırdı. Bende bir müddet bir ninenin evinde kaldım. Bana bir oda vermişti. Para almazdı. Kur’an-ı Kerim talebelerine hizmeti geçenlere yüce Mevla’dan rahmet ve mağfiret niyaz ederim.
Mehmet Rüştü Aşıkkutlu ve kardeşi Ahmet Cemalettin Aşıkkutlu
Mehmet Rüştü Aşıkkutlu’nun Uğurlu Kasabasındaki türbesi
Son Güncelleme: 05.10.2013 12:40
